Geri hareket, yer merkezli bakışla gezegenlerin hareketlerinin izlenmesi esnasında gözlemlenen edilen bir olgudur. Gece gökyüzünü gözlemlersek, gezegenlerin birbirlerini takip eder şekilde Zodyak’ta ilerlediğine şahit oluruz. Normal şartlarda bir gezegenin Zodyak’taki hareketi Batı’dan Doğu’ya doğrudur. Buna düz (direkt) hareket denir. Bu hareket saat yönünün tersinedir. Bizim yeryüzünden bakışımızla, Zodyak’ta hareket etmekte olan bir gezegen yavaşlar, durur ve Zodyak burçlarının tersi istikametinde hareket ediyor gibi gözükür. Gezegen, bu hareketiyle saat yönünde ilerlemeye başlar. Biz bu harekete “Geri hareket” deriz. Gezegenin durması, yani hareketsizmiş gibi görünmesi durumuna “Durağanlık” adı verilir.
Geri hareketine bir müddet devam eden bir gezegen, tekrar yavaşlar, durur ve Zodyak burçları istikametinde ilerlemeye başlar. Biz bu hareketi gezegenin tekrar direkte döndüğü olarak gözlemleriz. Daha önce de söylediğimiz gibi, bu tamamen yermerkezli, yani gözlemcinin bakış açısından gözüken durumdur. Aslında astronomik olarak bir gezegenin geri hareketi söz konusu değildir.
Güneş ve Ay'ın her ikisi her zaman düz hareket yaparlar. Hiç bir zaman geriye gitmezler ya da geri hareket yapmazlar. Diğer gezegenler arada sırada kısa bir zaman aralığında doğudan batıya gittiklerinde, tekrar düz (direkt) hareketlerine geçmeden önce geri hareket yaparlar.
Bu yüzden iki hareket vardır. Biri doğudan batıya olan temel harekettir. Bu, günlük hareket olarak adlandırılır. Diğer hareket batıdan doğuya doğrudur ve ikincil hareket adı verilir.
Satürn'den Ay'a kadar bütün gezegenler iki harekete katılırlar. Bununla beraber yine de temel harekete de katılırlar çünkü oldukça hızlı olan temel hareket gökyüzündeki bütün gezegenleri taşır. Onların doğudan doğmasını ve batıdan batmasını sağlar. Aynı zamanda, batıdan doğuya doğru burç sembollerinin içinden geçiyorlar. Bu iki hareket aynı zamanda meydana gelir ve sürekli devam eder.
Bu iki hareketi gündüz vakti kolaylıkla fark edemeyiz. Bununla birlikte eski insanların yaptığı şekilde eğer hareketleri grafiklendirirsek bunlar daha kolaylıkla görülebilirler
Diyagramda Mars daireciklerine dikkat edin. Bu dairecikler gezegen kütlelerini üzerlerinde taşırlar. Diyagramda da göreceğiniz üzere gezegen dairecik üzerinde saatin ters yönünde dönüyor o yüzden bu daire üstünde her hangi bir yerde olabilir. Diğer bütün gezegenlerin yaptığı gibi Mars kendi küresi içinde kalmalıdır. Göreceğiniz gibi dairecik büyük bir daire boyunca hareket etmektedir ve bu büyük daireye taşıyıcı denilmektedir.
Gezegen taşıyıcının uzak kenarında olduğu zaman enöte noktasına (Dünya'dan en uzak nokta – bütün kürelerin döndüğü yaklaşık merkezden taşıyıcı ortalama uzaklığına kadar olan mesafedir) yaklaşmakta ya da uzaklaşmaktadır. Taşıyıcı üzerinde olduğu zaman, sabittir ( yani hareketsiz görünür) ve taşıyıcının alt tarafına ilerlediği zaman ise enberisine (Dünya'ya en yakın noktaya) yaklaşıyor ya da uzaklaşıyor olacaktır. Bu Dünya'ya olan mesafesinin hiçbir zaman sabit olmadığı ya da her zaman değiştiği anlamına gelir.
Eğer gezegen büyük dairenin üst tarafında ise düz gidiyor olacak ve eğer büyük dairenin iç tarafında ise Dünya'da geri gidiyor görünecektir. Dünya ise dairenin merkezinde bulunmaktadır. Büyük daireye taşıyıcı adı veriliyor ve daireciğin kendisi taşıyıcı boyunca okla gösterildiği şekilde saatin ters yönünde hareket ediyor, yani batıdan doğuya.
Astrolojik olarak geri hareket eden gezegen
Klasik astroloji bakışıyla geri hareket etmek önemli bir güçsüzlük durumudur. Bu durumdaki bir gösterge pasif ve alıcı durumdadır. Dediğini/vaadini yaptırmakta zorlanır. Bu bir şanssızlık, zarar, uyuşmazlık, anlaşmazlık, aykırılık, tutarsızlık ve giriştiği işlerden zararla dönme göstergesidir.
İbni Ezra’ya göre, geri harekette olan bir gezegen husumete ve niyet edilen şeylerin zarara uğramasına işaret eder. O’na göre geri harekette olan bir gezegen, isyankar ve meydan okuyan biri gibidir.
Bonatti’ye göre, geri harekette olmak bir gezegenin zarar gördüğü 4 önemli durumdan bir tanesidir. Geri hareket, yarım kalan, tamamlanmayan işleri gösterir.
Astrolojik olarak durağan gezegen
Durağan (Stationary) durumunda ve geri harekete geçecek olan gezegen de, geri hareket kadar olmasa da zorda olmayı anlatır. Ama gezegen direkte dönmek üzere durağan ise, o zaman engeller ve zorluklar geride kalıyor demektir. Bu durum sanki hastalıktan iyiye doğru gidiş gibidir.
Gezegenler direkt harekette iken olayların devam ettiğini ve ilerlediğini gösterirler. Geri harekette iken olayların kesintiye uğramasını, yerine getirmede ve tamamlanmada aksaklıklar olduğunu gösterirler. Durağan iken işlerin ağır yürüdüğünü, ama dayanıklılık, kalıcılık ve sağlamlığını gösterirler.
Durağan gezegenlere dikkat edilmelidir. Bu gezegen direkt harekette iken geri harekette mi dönüyor, yoksa geri hareketten direkte mi dönüyor bakılmalıdır.
İbni Ezra’ya göre, geri harekete dönmek üzere durağanlaşmış bir gezegen ne yapacağını bilemeyen bir kimseye benzer ve sonuç olumsuzdur. Böyle bir gezegenin durumu, dehşete düşmüş, kendisine gelmekte olan sıkıntılardan korkmakta olan biri gibidir. Gezegen, geri hareketten direkt harekete dönmek üzere durağanlaşmış ise, bu bir şeyler ümit eden ve ümidini yitirmeyen bir kimseye benzer.
Öner Döşer, A.M.A.
Kaynaklar
Robert Zoller, Diploma Course in Medieval Astrology
Abraham Ibn-Ezra, The Beginning of Wisdom
Guido Bonatti, Liber Astronomiae